Trainingsprogramma: begeleiden van Viking Circles voor burgerparticipatie

Hoe zorgen we ervoor dat onze mensen in staat zijn burgerparticipatie in goede banen te leiden?

Achtergrond

Voor gemeente ambtenaren die binnen hun beleidsterrein actief aan de slag willen met burgerparticipatie om de beleidsdoelen te realiseren, heeft het IVGI een trainingsprogramma “Viking Circles” ontwikkeld. Dit programma is gebaseerd op de zogenaamde Open Space Technology (OST) aanpak, een sociotechniek die zo’n veertig jaar geleden is ontwikkeld en inmiddels in vele landen wordt toegepast om burgerparticipatie te realiseren. Deze techniek heeft zich bewezen als krachtig en resultaat opleverend o.a. rondom vraagstukken van duurzaamheid (in de wijk) en energietransitie.

Viking Circles is een werkvorm voor groepen met een (grote) diversiteit aan deelnemers, en is zeer effectief voor vraagstellingen die complex en toekomstgericht zijn.

Viking Circles werkt met een open ruimte. Een eenvoudig, maar krachtig raamwerk schept de juiste condities voor een dynamisch proces van discussie en samenwerking. Elke deelnemer draagt met zijn deskundigheid bij en heeft invloed op het eindresultaat.

Daar waar het gaat om burgerparticipatie, worden Viking Circles veelal toegepast om zaken die in een bepaalde buurt of wijk spelen aan te pakken. Dit kan gaan om energietransitie, duurzaamheid, infrastructurele veranderingen die moeten plaatsvinden, veiligheid, zaken die zich lenen voor ‘Right to Challenge’ en dergelijke.

De beleidsambtenaar die deze aanpak wil toepassen dient zich te realiseren dat een aantal fundamentele uitgangspunten gelden:

  • Deelname door burgers geschiedt onder voorwaarde van volledige vrijwilligheid
  • Er is sprake van ‘zelforganisatie’, dat wil zeggen dat de inbreng van mensen er ook daadwerkelijk toe doet
  • Er moet sprake zijn van een voldoende mate van (wederzijds) vertrouwen
  • Mensen bemoeien zich alleen met (deel)vragen waarin zij geïnteresseerd zijn
  • Dominantie (van iedere willekeurige deelnemer) kan worden afgestraft doordat iedereen vrij is om weg te lopen
  • Laat je verrassen! Een open houding levert het beste resultaat.

Inhoud trainingsprogramma voor gemeentelijke (beleids-)ambtenaren

Het programma bestaat uit een drietal voorbereidende workshops met een sterk interactief karakter.

De workshops bestaan uit maximaal 10 deelnemers. Deelnemers kunnen afkomstig zijn uit één gemeente (met als voordeel dat meer maatwerk geleverd kan worden) of uit verschillende gemeenten.

Workshop 1 (1 dagdeel):

  • Voorbereiden van een Viking Circle bijeenkomst
  • Komen tot effectieve en werkbare vraagstellingen
  • Criteria voor uit te nodigen deelnemers
  • Uitwerken van effectieve uitnodigingen

Workshop 2 (1 dagdeel):

Begeleidingsprincipes van Viking Circle bijeenkomsten:

  • Rol en aanpak van de begeleidende ambtenaar
  • Het structureren van de bijeenkomsten (aanvang, agenda bepalen, uitwerking deelvragen, afsluiting, nazorg)
  • Interventietechnieken

Workshop 3 (1 dagdeel):

  • Omgaan met lastige situaties (bv. dominante deelnemers) en groepsdynamische processen
  • Inbedding van Viking Circle bijeenkomsten in beleidsvorming
  • Opvolging geven aan bijeenkomsten

Coaching/begeleiding

Een optionele aanvulling op de workshops is coaching/begeleiding door het IVGI tijdens de uitvoering van bijeenkomsten.

De begeleiding vindt plaats op individueel niveau. Dit betekent dat elke deelnemer ondersteund wordt bij:

  1. De voorbereiding van een Viking Circle bijeenkomst.
  2. Feedback krijgt over de uitvoering van een Viking Circle bijeenkomst

Het is onze ervaring dat de begeleiding ca 4 uur per persoon in beslag neemt. Hiervoor wordt een projectvoorstel uitgewerkt. Indien behoefte is aan intensievere begeleiding wordt een afzonderlijk voorstel uitgewerkt.

Kosten workshops

Indien de workshops voor en begeleiding van ambtenaren van één gemeente worden uitgevoerd bedragen de kosten bij maximaal 10 deelnemers € 2.750,- ex BTW.

Indien sprake is van minder deelnemers vanuit één gemeente  wordt een apart projectvoorstel uitgewerkt.